انواع حیاط در خانه‌های ویلایی
همه خانه‌های ویلایی دارای محوطه‌هایی در اطراف خود هستند که مستعد ایجاد حیاط از آنها استفاده می‌شود. اصولاً خانه ویلایی، ساختمانی است منفرد که مستقل از دیگر خانه‌های اطراف خود در یک زمین معین و مستقل احداث شود. همواره بخشی از فضای زمین به عنوان محوطه رها می‌شود که می‌توانیم از پتانسیل فضاها برای خلق انواع حیاط ویلا استفاده کنیم. سبک‌های ایجاد و طراحی حیاط ویلایی متفاوت است و به طراحی و اجرای فضای سبز ویلا و محوطه سازی ویلا نیز شناخته می‌شوند و در کل وابسته به معماری ساختمان اصلی است. با این وجود انواع حیاط‌ها در خانه‌های ویلایی را می‌توان به چهار دسته‌بندی کلی تفکیک کرد:
- *محوطه سازی ویلا را با طراحی محوطه ویلا اشتباه نگیرید!
-
-
حیاط جلوی ویلا
حیاطی است که رو به نمای اصلی ساختمان قرار دارد و معمولاً درب اصلی ویلا برای ارتباط با کوچه نیز در این حیاط قرار می‌گیرد. این حیاط محل ورود به ساختمان است و در آن از المان‌های طراحی ورودی سرراست و ساده اهالی به ساختمان اصلی استفاده می‌شود. محوطه سازی ویلا در این حیاط به شکلی است تا نهایت جلوه بصری از نمای ساختمان اصلی نمایش داده شود.
-
حیاط خلوت ویلا
معمولاً از محوطه‌های پشت و یا کناری ساختمان اصلی که دید پنهانی از سمت ورودی بنا دارند، برای ایجاد حیاط خلوت ویلا استفاده می‌کنند. این حیاط ممکن است درب ورودی مستقل به ساختمان اصلی داشته باشد و یا از دیگر حیاط‌ها مثلاً حیاط جلوی ویلا به آن دسترسی داشته باشیم. حیاط خلوت معمولاً مکانی برای استراحت اهالی ساختمان است و قرار است مکانی خصوصی شده برای آسایش کامل اهالی باشد. در عین حال این حیاط دور از هیاهوی کلی ساختمان و حتی به دور از رفت و آمد عادی اهالی ساختمان قرار دارد و در طراحی آن نیز از المان‌ها مناسب استراحت و شب نشینی‌ها تا برگزاری دورهمی‌های خودمانی استفاده می‌کنند.
-
حیاط نشیمن ویلایی
حیاطی است که برای دورهمی‌های خانوادگی طراحی و قرار است مکانی برای همنشینی‌ها و برگزاری فعالیت‌های ساده خانوادگی و حتی غذاخوری باشد. آلاچیق بخش اصلی در طراحی حیاط ویلایی با هدف دورهمی است. برای این بخش از حیاط ویلایی المان‌های دیگر نیز مانند باربیکیو، فضای سبز، نورپردازی، صندلی‌ها و نیمکت‌ها استفاده می‌کنند. حیاط نشیمن می‌تواند بخشی از حیاط ورودی ویلا و یا در امتداد حیاط خلوت ساختمان باشد. حتی می‌تواند فضایی مستقل و یا بخشی از دیگر حیاط‌های ساختمان تلقی شود.
-
حیاط بازی ویلا
بخشی از محوطه ساختمان ویلایی است که اختصاصاً برای انجام بازی‌ها استفاده می‌شود. در این حیاط می‌توانیم زمین بازی کودکان، زمین بازی بزرگسالان مانند میز پینگ پنگ و یا زمین تنیس و حتی استخر دایر کنیم. همه ساختمان‌های ویلایی دارای چنین حیاطی نیستند و یا این بخش را در امتداد دیگر حیاط‌ها ایجاد می‌کنند.
تفاوت محوطه سازی و باغ ویلا
حالا که با مفهوم حیاط و در نگاه کلی محوطه ساختمان‌های ویلایی آشنا شده‌اید، وقت آن است که کاملاً جدی به بحث اصلی طراحی فضای سبز ویلا با محوریت حیاط سازی وارد شویم. قبل از هر چیز لازم است بدانید که محوطه سازی مفهوم کم و بیش متفاوتی از طراحی باغ ویلا است.
باغ ویلا و محوطه سازی ویلا در بسیاری جنبه‌ها یکسان هستند. در هر دو قرار است تا محیط اطراف ساختمان‌های ویلایی را با فضای سبز زیبا و هماهنگ در کنار عناصر محیطی بیاراییم. لذا در هر دو ایده به طراحی فضای سبز و قرار دادن عناصر محیطی مانند مسیرهای تردد، آلاچیق، نورپردازی، آبنما نیاز داریم. اما رویکرد کلی در این دو متفاوت است. تا جاییکه در طراحی باغ ویلا رسیدن به فضای سبزی گسترده هدف اصلی است و برای محوطه سازی ویلا در تکاپوی بهره‌مندی بیشتر از عناصر محیطی هستیم. لذا عموماً در ویلا با زمین‌های بزرگ ایده‌های طراحی باغ و باغچه را دنبال می‌کنیم. اما در ویلاها با محوطه‌های کوچک از ایده ایجاد حیاط ویلا استفاده می‌شود.
*بیشتر بدانیم: اصول طراحی باغ ویلا
اصول کلیدی محوطه سازی ویلا
موارد کلیدی که در محوطه سازی ویلا باید مورد توجه قرار بگیرند، به قرار زیر هستند:
ایجاد مسیرهای دسترسی در حیاط ویلا
ایجاد مسیرهای تردد، اولین نکته در اصول محوطه سازی ویلایی است. تقریبا تمامی فضاهای اطراف ساختمان‌های ویلایی خالی است و باید برای دسترسی مناسب به تمامی فضاها برنامه‌ریزی کنیم. وقتی صحبت از محوطه سازی در ویلا کرده‌ایم، قاعدتاً با انواع فضاها مانند درب ورودی ساختمان اصلی، درب ورودی حیاط و درب ورودی پارکینگ، آلاچیق، استخر، محوطه بازی روبرو هستیم. قاعدتاً لازم است تا اهالی ساختمان به راحتی به تمامی این فضاها دسترسی داشته باشند. اما مسیرهای تردد باید ساده با دسترسی سریع و اشغال کمترین فضا با رویکرد کاملاً هدفمند انجام شود.
به طور کلی مسیر ورود و خروج به هر بخش از محوطه ویلا باید معین باشد تا اشخاص حاضر در ساختمان برای تردد دچار سردرگمی نشوند. در عین حال مسیرهای تردد نباید هیچ اختلالی در فضای سبز ویلا ایجاد کند و یا باعث عبور اهالی ساختمان از میان باغچه‌ها شوند. لازم است تا مسیر تردد حیاط‌ها از هم تفکیک شود. مثلاً برای دسترسی به پارکینگ لازم است تا یک مسیر تردد مستقل از حاشیه حیاط اصلی ایجاد شود و یا مسیر دسترسی به آلاچیق طراحی کاملاً مستقل داشته باشد. نورپردازی مسیرهای تردد بخش کلیدی در طراحی حیاط ویلایی است.
طراحی فضای سبز ویلا
فضای سبز بخش جدایی ناپذیر از خانه‌های ویلایی است که باید برگرفته از محیطی سرسبز و زیبا با جانمایی مناسب گیاهان و درختان باشد. اصولاً ساختمان ویلایی بدون در نظر گرفتن فضای سبز چنگی به دل نمی‌زند و نمی‌تواند حس و حال خود را از ساختمان‌های خشک شهری جدا سازد.
پس از تعیین مسیرهای تردد به راحتی می‌توانید برای ایجاد باغچه‌ها و خلق فضای سبز محیط ویلا اقدام کنید. اما در طراحی فضای سبز ویلا نیز تابع اصول و نکات بسیار زیادی هستید. منظور از طراحی فضای سبز ویلا استفاده از درختان و گیاهان مانند گل‌ها برای هر چه زیباتر کردن و یا طبیعی‌تر کردن محوطه ویلایی است. اما صرفاً این پروسه با کاشت گیاهان و درختان تمام نمی‌شود. زیرا فضای سبز تنها بخش زنده محوطه ویلایی است که نیاز به رسیدگی دائمی دارد و باید با توجه به اقلیم منطقه انجام شود.
توصیه می‌شود که برای طراحی فضای سبز ویلایی از گیاهان بومی منطقه استفاده کنید. همچنین لازم است تا در حین محوطه سازی ویلا همزمان با خلق فضای سبز برای طراحی سیستم آبیاری و یا حداقل تامین مناسب آب مانند نصب شیرها به تعداد کافی در محوطه برنامه‌ریزی کرده باشیم.
کف سازی در محوطه ویلایی
تقریباً در تمام فضاهای اطراف ویلا خصوصاً مسیرهای تردد باید از کف سازی‌های مناسب استفاده کنید و این کف سازی خود شامل شرایط متفاوتی است. قاعدتاً علاقه ندارید تا حیاط ویلای شما طراحی یکنواخت و خسته کننده داشته باشد. چرا که در محوطه به ایجاد تنوع از بافت‌های گوناگون نیاز دارید و کف سازی با متریال‌های متفاوت یکی از بهترین ایده‌ها در ایجاد محوطه‌ای با حس و حال کاملاً متنوع است.
برای کف سازی در محوطه‌های ویلا متریال‌های گوناگون و روش‌های متنوع استفاده می‌شود. سیمان کاری، کف سازی بتنی و یا موزاییک کشی متداول‌ترین و شناخته شده‌ترین ایده‌ها هستند. اما می‌توانید در این باره برخی متریال‌های خلاقانه‌تر را استفاده کنید. در سبک‌های مدرن بهره‌مندی از ایده‌های جذاب مانند استفاده از چمن مصنوعی و یا کف سازی سنگی با رگه‌هایی از چمن مصنوعی متداول می‌شود که می‌تواند رنگ و بوی محوطه سازی ویلا را کاملا متحول سازد. دقت کنید که کف سازی باید متناسب با فضای کاربردی محوطه باشد. مثلاً برای مسیرهای تردد باید از متریال‌های مقاوم که اصطکاک مناسبی دارند، استفاده کنید.
نورپردازی در محوطه سازی ویلا
اهمیت نورپردازی در طراحی حیاط ویلایی را دست کم نگیرید. با فرض اینکه بخش بزرگی از فعالیت اهالی در خانه‌های ویلا برای برگزاری تفریحات شبانه است، بهره‌مندی از نورپردازی مناسب تبدیل به یکی از موضوعات کلیدی در محوطه سازی ویلایی می‌شود.
بدون نورپردازی نمی‌توانید از محوطه ویلا در هنگام شب به درستی استفاده کنید و حتی قادر نیستید تا در برخی از محوطه‌های دور از ساختمان اصلی حاضر شوید. نورپردازی محوطه ویلایی خود شامل جزئیات بسیار زیادی است که به چگونگی روشنایی مسیرهای تردد، روشنایی فضاها مانند آلاچیق، باربیکیو و یا استخر و نیمکت‌ها می‌پردازد. به هر صورت برای بهره‌مندی از محوطه ویلا در ساعات تاریک شب نیاز به نورپردازی حرفه‌ای داریم.
مبلمان در محوطه‌های ویلایی
منظور از مبلمان محوطه، بهره‌مندی از مبلمان خانگی نیست. بلکه قرار دادن هر نوع وسیله و یا طراحی هر نوع فضا برای نشستن و بهره‌مندی از محیط ویلایی است. آلاچیق برجسته‌ترین فضا در مبلمان محوطه‌های ویلایی است که برای طراحی آن نیز وابسته به طراحی ساختمان اصلی هستیم و این سازه کوچک باید به شکلی در تبعیت از ساختمان اصلی طراحی شود. در عین حال برای ساخت آلاچیق سبک‌ها و متریال‌های گوناگون وجود دارد. اما در کل لازم است تا در ساخت این سازه اصل مقیاس را رعایت کنید. طبق این اصل ابعاد آلاچیق باید با ابعاد دیگر عناصر ساختمان و کل محوطه همخوانی داشته باشد. نیمکت‌ها، صندلی‌ها، سکوها از دیگر عناصر کلیدی در مبلمان محوطه‌های ویلایی هستند.
استخر در محوطه سازی ویلا
عموم ساختمان‌های ویلایی دارای استخر هستند و این بخش گاهاً به نماد بهره‌مندی از خانه‌های ویلایی تبدیل می‌شود. تقریباً در هر محوطه ویلایی با هر اندازه می‌توانیم به جانمایی استخر فکر کنیم. قاعدتاً ابعاد استخر نیز کاملاً وابسته به ابعاد محوطه اطراف ساختمان اصلی است. در این میان می‌توانیم از حضور استخر برای بهره‌مندی از دیگر عناصر محیطی مانند ایجاد برکه و یا نهر آب نیز بهره‌مند شویم.
استخر خانه‌های ویلایی لزوماً فضایی مکعبی شکل نیست و می‌تواند به فراخور نوع معماری بنا و یا ابعاد فضا طراحی‌های متفاوت از اشکال متنوع هندسی داشته باشد. اما قاعدتاً نباید این فضا در بخش ورودی ساختمان و در دیدرس حیاط اصلی قرار گیرد.
*هر آنچه در مورد طراحی، ساخت و تجهیز استخر و جکوزی ویلا که باید بدانید.
معیارها برای طراحی حیاط ویلایی
برای طراحی حیاط ویلایی باید به جانمایی عناصر محیط، فضای سبز، مبلمان محوطه و حتی نورپردازی بپردازید. اما برای جانمایی این عناصر در کنار هم چه ایده‌هایی دارید؟ در این بخش به شش معیار کلی از محوطه سازی ویلایی می‌پردازیم.
- در طراحی حیاط ویلا وحدت عناصر تشکیل دهنده را جدی بگیرید. برای خلق حیاط ویلا قراراست تا از بخش‌های متنوع استفاده کنید که باید از وحدت کامل و زبان طراحی یکسان برخوردار باشند.
- از ایجاد فضای تاکید در طراحی حیاط ویلایی استفاده کنید. برای ایجاد فضای تاکید نیز دست بازی دارید و می‌توانید از عناصر مختلف محیط مانند آلاچیق، باربیکیو، باغچه، درخت‌ها و حتی بخشی از نمای ساختمان برای ایجاد نقطه تاکید استفاده کنید.
- در محوطه‌سازی ویلا تابع شرایط اقلیمی باشید و سعی کنید تا از بخش‌های مطابق با شرایط آب و هوایی بهره‌مند شوید. مثلاً ایجاد مسیرهای تردد مسقف یا لااقل بخش‌هایی مسقف در آب و هوای بارانی مفید است. در عین حال می‌توانیم به خلق سایه اندازها در آب و هوای گرمسیری و یا چیدمان محوطه با توجه به الگوی وزش باد در آب و هوای کوهستانی فکر کنیم.
- برای طراحی حیاط ویلایی تعادل را رعایت کنید. توجه بیش از حد به فضای سبز شما را از استفاده بهینه حیاط محروم می‌کند. در عین حال توجه حداقلی به فضای سبز، حیاط خانه را به فضایی خشک و بی‌روح مبدل می‌سازد.
- از اصل مقیاس پذیری در طراحی حیاط ویلایی استفاده کنید. تمامی فضاسازی‌ها و ایجاد بخش‌های مختلف محیط باید با ابعاد حیاط، ابعاد ساختمان و ابعاد دیگر بخش‌ها همخوانی داشته باشند.
- در طراحی حیاط ویلایی به سبک ساختمان اصلی پایبند باشید. عدم توجه به سبک باعث می‌شود تا حیاط شما هیچ تناسبی با ساختمان شما نداشته باشد. افراد از چنین آشفتگی‌ها استقبال نمی‌کنند و خیلی زود از حجم بی‌برنامه حیاط خسته می شوند.
نگاهی به مراحل محوطه سازی ویلا
تا اینجای مطلب به کنکاش کامل از نکته‌ها و اصول کلیدی از طراحی حیاط ویلایی پرداخته‌ایم و حالا می‌دانیم که قرار است در محوطه‌های اطراف ساختمان‌های ویلایی خود چه کارهایی انجام دهیم و چه نوع فضاهایی را بیافرینیم. اما مراحل محوطه سازی ویلا چگونه است؟ اصولا قرار است در آغاز کار و برای طی شدن پروسه ساخت محوطه چه کارهایی انجام دهیم؟
مراحل کلی محوطه سازی ویلایی به قرار زیر است:
- پلن کلی از محوطه ویلایی طراحی می‌شود. این پلن شامل تمامی جزئیات از چگونگی ایجاد مسیرهای تردد، پارکینگ‌ها، جانمایی آلاچیق و دیگر عناصر محیطی است. در عین حال برای ایجاد فضای سبز تمهیدات لازم پیش بینی می‌شود.
- نقطه‌هایی به عنوان نشانه و مبدا معین می‌گردد. غالباً در صورت حفظ بخش‌هایی از حیاط مانند حفظ یک درخت و یا یک نمای خاص باید از قبل برای آن برنامه‌ریزی کرده باشید.
- مرحله تخریب اولین فاز عملیاتی محوطه سازی ویلایی است. غالباً محوطه‌ها در امتداد ساخت ویلا پر از نخاله هستند و یا محوطه قدیمی و فرسوده در اطراف ویلا حضور دارد که باید به کلی تخریب شده و تمامی بخش‌های قدیمی و نخاله از حیاط خارج شود.
- پاکسازی از گیاهان در قدم بعدی انجام می‌شود. در پاره‌ای از پلن‌ها گاهاً لازم است تا پاکسازی حتی با ریشه کنی درختان قدیمی همراه شود. اما عموماً محوطه سازی ویلا با حفظ درختان موجود در اطراف خانه انجام می‌شود.
- لازم است تا هر نوع چاه، حفره، کانال، نهر و یا قنات خشکیده در داخل محوطه اطراف ویلا را شناسایی کنیم که در صورت عدم استفاده پر می‌شوند.
- در محوطه تاسیسات مناسب لوله کشی آب و عبور فاضلاب طراحی می‌شود. در این مرحله لازم است تا الگوی طراحی توزیع مناسب آب در فضای سبز و جلوگیری از نفوذ آب در دیگر فضاهای ساختمانی باشد.
- در صورت لزوم باید مراحل مسطح سازی محوطه انجام شود و یا لااقل بخش‌هایی از محوطه مسطح شده و یک فضای طبقه بندی شده از سطوح مختلف خصوصا در زمین‌های شیبدار ایجاد شود.
- کف سازی، ایجاد سنگچین‌ها، طراحی نرده‌ها و نورپردازی در این مرحله انجام می‌شود. در فاز نهایی نیز می‌توانیم برای جانمایی بخش‌های اصلی ساختمان اقدام کنیم.
ایده‌هایی برای محوطه سازی ویلا
برای طراحی حیاط ویلا دست بازی دارید و می‌توانید از انبوه ایده‌ها در این باره استفاده کنید. المان‌ها برای قرارگیری در حیاط ویلا متنوع هستند که آلاچیق، رواق، برکه، پاسیو، استخر، آبنما، باربیکیو متداول‌ترین آنها است. بهره‌مندی از تمام این المان‌ها در حیاط ویلایی اسکان پذیر است و در کل با سه عامل محدود کننده بودجه، مساحت و سلیقه روبرو هستید.
اما در هر حال این شما هستید که باید با دستی باز و نگاهی هدفمند حیاط ویلایی خود را هر چه حرفه‌ای‌تر بیارایید. محوطه سازی با آلاچیق، محوطه سازی با آبنما، محوطه سازی با ایجاد نهر و برکه و یا طراحی استخر از جمله جذاب‌ترین ایده‌ها هستند. برای بهره‌مندی از محوطه سازی ویلا حرفه‌ای متناسب با بودجه خود می‌توانید از خدمات مشاوره گروه فرلی ویلا بهره‌مند شوید. در فرلی ویلا محوطه ویلایی شما با دقت بررسی و همراه نقشه‌های سریع‌تری با نگاهی دقیق و هوشمندانه و البته بهره‌مندی از خلاقیت‌ها در معماری برای طراحی حیاط ویلایی اقدام می‌کنیم.
