فضاهای مورد نیاز مجتمع‌های توریستی
یک مجتمع توریستی دارای مجموعه‌ای کامل از فضاها برای تفریح و یا پوشش نیاز گردشگران است. برخی فضاها ممکن است رویکرد گردشگری نداشته باشند. مثلاً هیچ کسی تفریحات خود را در پارکینگ انجام نمی‌دهد، اما نبود همین فضاها باعث اختلال در برنامه گردشگری شده و تأثیر نامطلوب در پوشش نیاز آنها دارد. با در نظر گرفتن این نکته ساده عموم فضاهای مورد نیاز در طراحی مجتمع توریستی به قرار زیر است:
- واحدهای اقامتی از قبیل هتل، هتل آپارتمان
- واحدهای اقامتی خصوصی شده مانند ویلاها، سوئیت‌ها، کلبه‌ها
- واحدهای پذیرایی از قبیل رستوران، سفره خانه سنتی، فست فود، کافی‌شاپ، قهوه‌خانه
- واحدهای سرگرمی و تفریحی از قبیل پارک بازی بچه‌ها، زمین بازی، استخر، سونا، جکوزی، مکان اجرای ورزش‌های ساحلی (در مجتمع‌های ساحلی)
- واحدهای خدماتی و سرویس‌های بهداشتی و نمازخانه
- انواع واحدهای تجاری مانند فروشگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، غرفه‌های فروش
- پارکینگ از نوع مسقف و یا روباز
- فضای سبز و محوطه سازی ویلا همراه با روشنایی کامل
آیا برای طراحی مجتمع توریستی به همه فضاها نیاز داریم؟
آنچه در بخش قبلی فهرست کردیم، یک پک کامل از فضاهای مورد نیاز مجتمع‌های توریستی است. قاعدتاً هر مجتمعی که بتواند این مجموعه فضاها را در کنار هم دایر کند، برای ارائه خدمات گردشگران دست بالاتری دارد. اما آیا هر پروژه مستعد شکل‌گیری تمامی این فضاها است؟
برای خلق تمامی این مکان‌ها به فضای کافی نیاز دارید. از طرفی قرار نیست تا فضاهای هدف را تودرتو و در دل هم بچینیم. هنر طراحی هتل توریستی برای چگونگی استفاده از فضا برای جانمایی حداکثر مکان‌های کاربردی است.
برخی آیتم‌ها مانند واحدهای اقامتی، پارکینگ، واحدهای خدماتی و یا واحدهای تفریحی و تجاری الزامی هستند. با این وجود نحوه چیدمان واحدها در کنار یکدیگر، اختصاص فضاها و یا چگونگی تعریف زیرساخت هتل توریستی در پروژه‌های گوناگون با یکدیگر متفاوت است. نکته‌هایی که اساس طراحی مجتمع توریستی را شکل می‌دهد.
*بیشتر بخوانید : نگاهی به اصول طراحی اقامتگاه گردشگری
فاکتورهای اصلی طراحی مجتمع توریستی
مجتمع توریستی برای ارائه خدمات به مسافران و گردشگران ساخته می‌شود. با این وجود نوع بازخورد آنها از پوشش نیاز مسافران و گردشگران متفاوت است. به طور کلی هرگز نمی‌توانیم با یک فرمول یکسان تمامی پروژه‌های هتل توریستی را طراحی کنیم.
تفاوت‌های اقلیمی، ابعاد زمین، نوع تفریحات، پتانسیل‌های گردشگری، نوع مسافرین همگی عوامل تعیین کننده هستند که رنگ‌وبوی طراحی مجتمع توریستی را تغییر می‌دهند. به این ترتیب هر مجتمع به تنهایی یک پروژه تمام عیار است و در هنگام طراحی آن باید به نکات و فاکتورهای گوناگون توجه کنیم. از قبیل موارد زیر که به تفکیک مطرح می‌شوند.
هدف گردشگر از حضور در مجتمع چیست؟
اولین نکته بررسی یک موضوع خیلی ساده اما کلیدی است. اینکه دقیقاً افراد حاضر در مجتمع از آن چه انتظاری دارند؟ گاهی مجتمع تبدیل به یک مکان سر راهی می‌شود. مکانی که قرار است تا خیل گردشگران خسته از راه را پذیرایی کند. اما گاهی مجتمع در کنار مراکز تفریحی، بناهای تاریخی و یا جاذبه‌های طبیعی قرار دارد. در این صورت مجتمع تبدیل به یک مکان برای دسترسی به مکان‌های گردشگری می‌شود.
ممکن است که خود مجتمع پتانسیل تبدیل شدن به قطب گردشگری را داشته باشد. مثلاً اهداف مجتمع در کنار ساحل دریا و یا مجاورت رودخانه، یا ایجاد یک پارک طبیعی و گردشگری. در این صورت خود مجتمع تبدیل به هدف گردشگری شده است و مسافران برای حضور در آنجا و بهره‌مندی از جاذبه‌های تفریحی و طبیعی راهی سفر هستند.
اینکه هدف گردشگر چیست، قطعاً تأثیر عمیق بر نگاه طراحی مجتمع توریستی دارد. به عنوان مثال مجتمع‌های سرراهی، قطب گردشگری نیستند و پتانسیل آنها برای ارائه خدمات سفر طراحی می‌شود؛ اما مجتمع‌ها که در کانون توجه گردشگران به عنوان مقصد سفر قرار می‌گیرند، باید از خدمات اقامتی کامل برخوردار شوند.
طراحی با توجه به لوکیشن مجتمع
در گام بعدی باید روش طراحی را با توجه به لوکیشن مجتمع پیش ببریم. این نکته یک چالش جدی است که آینده اقتصادی مجتمع را درگیر خواهد کرد. لوکیشن تأثیر مستقیم بر بهره‌برداری از خدمات تفریحی هتل توریستی دارد. اینکه مجتمع در مرکز شهر قرار دارد و یا در حاشیه شهرها ساخته می‌شود، قطعاً نگاه طراحی آنها را متفاوت می‌کند. در عین حال مجاورت با ساحل دریا، مجاورت با ساحل رودخانه، مجاورت با جنگل و یا پهنه کوه، دشت و حتی کویر نوع نگاه به طراحی مجتمع توریستی را تغییر خواهد داد.
برخی از مجتمع‌ها نگرش بومگردی دارند. این مجتمع‌ها ممکن است در مرکز شهرها دایر شوند و رنگ‌وبوی طراحی آنها برای شناساندن سنت‌ها، فرهنگ و آداب و رسوم باشد. به این ترتیب گردشگر در مجتمع حاضر شده و قرار است تا از مظاهر فرهنگی و بومی مردم منطقه برخوردار شود. اما برخی دیگر از مجتمع‌ها در لوکیشن‌های طبیعی و برای بهره‌مندی از جاذبه‌های اقلیمی دایر هستند. مثلاً یک کمپ کوهستانی قرار است میزبان افراد علاقه‌مند به کوهنوردی باشد و باید از اقامت تا خدمات رفاهی مناسب اهداف آنها را تدارک ببیند. این در حالی است که در مجتمع‌های ساحلی و یا جنگلی رنگ‌وبوی طراحی و بهره‌مندی از خدمات متفاوت است.
*بیشتر بخوانید: ساخت اقامتگاه بومگردی و طراحی اقامتگاه
ارزیابی منطقه و بررسی پتانسیل رشد صنعت گردشگری
مجتمع‌های توریستی معمولاً در جوار مناطق گردشگری دایر می‌شوند و قرار است تا برای جاذبه‌های بومی و فرهنگی و یا طبیعی و سیاحتی پذیرای مهمانان باشند. اما آیا مجتمع آینده، پتانسیل رشد کافی را دارد؟ مثلاً آیا می‌توانیم استقبال گردشگران برای حضور در مجتمع را پیش بینی کنیم؟
در مراحل طراحی مجتمع توریستی باید وضعیت منطقه را ارزیابی کنیم. حتی شاید لازم باشد تا مجتمع‌های رقیب موجود در منطقه را بررسی کنیم. این بررسی‌ها کمک می‌کند تا در طراحی هتل توریستی نگاه هدفمندی را دنبال کنیم. در عین حال می‌توانیم با توجه به پتانسیل حضور مسافران و گردشگران برای ایجاد فضای کافی پارکینگ، فضای مناسب فروشگاهی، دایر کردن فضاهای اقامتی و… دست به کار شویم. در عین حال این ارزیابی کمک می‌کند تا هر نوع قوانین و یا محدودیت موجود در منطقه را شناسایی کنیم و در طراحی سعی در پوشش تمامی قوانین و محدودیت‌ها داشته باشیم.
شناخت نیازهای گردشگری
بررسی نیاز گردشگری از اصول پایه برای طراحی مجتمع توریستی است. اما این نیاز در طبقه‌بندی گوناگونی قرار می‌گیرد. آنچه مسلم است، برخورداری از مظاهر گردشگری نیاز اولیه و اساسی است. به این ترتیب یک مجتمع بومگردی باید توانایی کافی انتقال مظاهر فرهنگی را داشته باشد و گردشگر را همراه خود کند. در مقابل یک مجتمع توریستی بر پایه مظاهر طبیعی باید از پتانسیل کافی برخورداری از جاذبه‌های طبیعی را در خود داشته باشد. اما گردشگران نیازهای دیگری هم دارند.
اقامت، خرید، سرویس بهداشتی، غذا و حتی پارکینگ از دیگر نیازها هستند که لازم است تا به طور کامل حین طراحی مجتمع توریستی مورد توجه قرار بگیرد. البته رنگ‌وبوی نیاز گردشگران در شرایط مختلف و حتی در ایام متفاوت تغییر می‌کند. اهمیت طراحی هتل توریستی در بررسی این نیازها است تا قبل از آنکه گردشگر را به چالش انداخته باشیم، برای پوشش تمامی نیازهای او برنامه‌ریزی کنیم.
طراحی نما و محوطه مجتمع توریستی
مجتمع‌های توریستی می‌توانند یک ساختمان بزرگ چند طبقه باشند. حتی می‌توان آنها را به شکل یک یا چند ساختمان تک طبقه اما وابسته به یکدیگر طراحی کرد. الگوهای طراحی مجتمع توریستی با توجه به شرایط زمین و قوانین محدود کننده کاملاً متفاوت است. آنچه مسلم است، باید نمای ساختمان جذاب و چشمگیر باشد. تجربه نشان داده است که گردشگران از حضور در مکانی با نمای زیبا و هیجانی استقبال می‌کنند.
طراحی نما بخش کلیدی از احداث چنین مجتمع‌هایی است. البته لازم است تا نمای ساختمان اصلی در کنار محوطه‌ای هر چه زیباتر دیده شود. بدون طراحی محوطه گویا هرگز نمی‌توانیم فضاهای مجتمع مناسب و جذاب را دایر کنیم. محوطه یا همان فضای سبز بخش تأثیرگذار و کاملاً پررنگی است که در کشش هر چه بیشتر مجتمع برای جلب نظر گردشگران تأثیرگذار است.
جانمایی فضاها و بررسی ارائه خدمات گردشگری
در ابتدای همین مقاله به فضاهای مورد نیاز برای راه‌اندازی مجتمع‌های توریستی اشاره شد. این فضاها بسیار متنوع هستند. قاعدتاً در طراحی هتل توریستی به تمام این فضاها نیاز نداریم. اما به هر حال لازم است تا هر چه بیشتر فضاهای کاربردی را خلق کنیم. اهمیت ماجرا برای جانمایی این فضاها در کنار یکدیگر است.
جانمایی فضاها برای این مهم است که بتوانیم از محوطه محدود پروژه نهایت بهره‌برداری را برنامه‌ریزی کنیم. در عین حال فضاها باید با دسترسی مناسب در کنار یکدیگر قرار بگیرند. سیر حرکت گردشگران پیش بینی شده تا حداکثر بهره‌مندی از فضاها صورت بگیرد. از طرفی فضاها باید به اندازه باشند و در نهایت بخش پررنگی از محوطه برای ایجاد فضای سبز در نظر گرفته شود.
چگونگی جانمایی مکان‌های اقامتی، خدماتی، فروشگاهی و یا تفریحی در کنار محوطه فضای سبز همگی دورنمای ما از اصول طراحی مجتمع توریستی هستند.
سخن پایانی
طراحی مجتمع توریستی با در نظر گرفتن فاکتورهای گوناگون از قبیل نوع مخاطب، قدرت اقتصادی گردشگر، مناسبات فرهنگی، قابلیت‌های تفریحی و گردشگری، اقلیم و مظاهر طبیعی انجام می‌شود. در این میان لازم است تا علاوه‌بر توجه به نیازهای تفریحی و گردشگری توریست‌ها به نیازهای پایه اما کلیدی آنها از قبیل سرویس بهداشتی، پارکینگ و اقامت توجه کنید. نکته‌هایی که در کنار هم روش طراحی هتل توریستی را سروسامان می‌دهند. برای کسب مشاوره‌های لازم و اجرای هر نوع برنامه طراحی مجتمع توریستی می‌توانید از خدمات تخصصی ما در گروه فرلی ویلا استفاده کنید.
